Khái niệm Bildung trong triết học của Georg Wilhelm Friedrich Hegel

Abstract

Khái niệm Bildung là chìa khóa để hiểu được triết học giáo dục của các nhà tư tưởng Đức, đặc biệt là triết học giáo dục của Hegel. Chữ Bildung có ý nghĩa lớn trong thời đại Hegel, nói lên yêu cầu cấp bách phải cải tổ và đẩy mạnh phát triển văn hóa, giáo dục ở nước Đức lạc hậu. Khái niệm Bildung chiếm vị trí quan trọng trong hệ thống triết học của Hegel và được ông nhắc đến nhiều lần trong các tác phẩm lớn của mình như: Hiện tượng học tinh thần (Phänomenologie des Geistes), Các nguyên lý của triết học pháp quyền (Grundlinien der Philosophie des Rechts), Bách khoa thư các khoa học triết học (Enzyklopädie der philosophischen Wissenschaften), v.v.. Tuy nhiên, ở Việt Nam, có rất ít nghiên cứu đề cập đến quan điểm của Hegel về giáo dục, sự đào luyện văn hóa, hoàn thiện tinh thần. Vì vậy, trong bài viết này, tác giả tập trung nghiên cứu khái niệm Bildung trong triết học Hegel với những nội dung sau: i. Quan niệm của Hegel về Bildung với tư cách là sự đào luyện văn hóa, đào luyện tinh thần để tinh thần vượt bỏ trạng tự nhiên trực tiếp và vươn tới trạng thái phổ biến, tức tinh thần tuyệt đối; ii. Mối quan hệ giữa khái niệm Bildung với Erziehung (giáo dục); iii. Đưa ra một vài bình luận về khái niệm Bildung trong triết học Hegel.